Öğretim-Strateji Yöntem ve Teknikleri
Öğretim-Strateji Yöntem ve Tekniklerinin Etkili Kullanılması:
• Strateji- yöntem ve
teknikleri seçerken öğretmen özellikleri, öğrencilerin öğrenme stilleri, hazır
bulunuşlukları, kazanımlar, içerik, zaman, fiziksel ve ekonomik olanaklar ile
sınıf mevcudu göz önüne alınmalıdır
Öğretme stratejileri genelde
üç ana grupta toplanmaktadır
Bunlar;
• Sunuş yoluyla öğretme
stratejisi
• Buluş yoluyla
öğretme stratejisi
• Araştırma yoluyla öğretme
stratejisi
Günümüzde ek olarak ,
• Yeni yaklaşımlar söz
konusudur
Bunlar
Oluşturmacılık(Yapılandırmacılık), çoklu zeka, beyin temelli öğrenme vb
Öğretme yöntemleri
Örnekleri;
• Anlatım
• Tartışma
• Örnek olay
• Gösterip yaptırma
• Problem çözme
• Bireysel çalışma
Grupla öğretim teknikleri;
Beyin fırtınası
• Gösteri
• Soru-cevap
• Rol yapma
• Drama
• Yaratıcı drama
• Benzetim
• İkili ve grup çalışmaları
• Mikro öğretim
• Gözlemleme,
betimleme, değerlendirme
• Yazılı ve sözü olarak
dönüt sağlama
• Eğitsel oyunlar
Bireysel öğretim
teknikleri;
• Bireyselleştirilmiş
öğretim
• Programlı öğretim
• Bilgisayar destekli
öğretim
• Ders planlarında farklı
biçimler olmasına karşın temel süreçler değişmemektedir
• Bu süreçler
• Hazırlık aşaması,
• Sunu/ geliştirme aşaması
• Sonuç/ değerlendirme
aşamalarıdır
Etkinlikler:
• Kazanımları
gerçekleştirmek amacıyla belli teknik ve yöntemlere göre düzenlenen davranışlar
bütünüdür
• Etkinlikler genel olarak
sınıf/okul içi ve Okul dışı etkinlikler olarak gruplanabilir
• Bir dersin planlanışı
sürecinde kimi etkinlikler giriş etkinlikleri, kimi etkinlikler geliştirme
etkinlikler geliştirme etkinlikleri kimisi de sonlandırma etkinlikleri olarak
yer alırlar
Etkinlik Planı Aşamaları
• Biçimsel Bölüm,
• Süreç Bölümü
• Değerlendirme
aşamalarından oluşur
Biçimsel Bölüm
• DERS
• SINIF
• YAKLAŞIK SÜRE
• ÖĞRENME ALANI
• TEMA(ÜNİTE)
• TEMEL BECERİLER
• KAZANIMLAR
• Strateji- Yöntem-teknikle
ilişkisi
• MATERYALLER
• KAYNAKLAR
Süreç Bölümü
• Etkinliğin başlangıç ve
gelişme aşamalarını içerir
Bu
süreçte öğretmen başlangıçta etkinliğin sağlıklı yürümesini sağlayıcı açık ve anlaşılır yönergeler
vermeli, öğrencinin dikkatini etkinliğe çekmeli ve öğrencileri güdülemelidir
Eğer
gerekli ise ön bilgileri de harekete geçirmelidir
Geliştirme
bölümünde seçilen tekniklere uygun olarak öğrencilerin etkinliğe aktif katılımı
sağlanmalıdır
Etkinleri
öğrenciler kendileri yapmalıdır
Değerlendirme Bölümü:
Yapılan etkinliğe yönelik
olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır
Bu
aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir
Yapılan etkinliğe yönelik
olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır
Bu
aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir
Yapılan etkinliğe yönelik
olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır
Bu
aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir
Sınıf içi etkinlikler
uygulanırken öğretmenlerden beklenenler şunlardır:
• Öğrenci özerkliğini ve
girişimlerini destekleyiniz
• Öğretimde çeşitli ortam
ve materyallerin yanı sıra verileri ve birincil bilgi kaynaklarını kullanınız
• Bir öğrenme görevini
oluştururken gerçek yaşamda karşılaşılan düzeyde karmaşık olmasına dikkat
ediniz
• Bir öğrenme görevi
oluştururken doğrudan parçalara ayırmak yerine öncelikle bütüncül olarak
tasarlayınız
• Öğrenci tepkilerine göre
dersi yönlendiriniz
• Gerekli olduğunda öğretim
stratejilerini ve içeriği değiştiriniz
• Öğrencilerin ilgilerini
çekecek sorunlar ortaya atınız
• Öğrencilerin hem sizinle
hem diğer öğrencilerle etkileşimini destekleyiniz
• Öğrencilere bir soru
yönelttiğinizde olası bir yanıt üzerinde düşünmeleri için yeterince bekleme
süresi tanıyınız
• Öğrencilere sunulan
bilgiler arasında bağlantı kurabilmeleri ve çeşitli görüşleri birbirleriye
karşılaştırabilmeleri için zaman veriniz
• Öğrencilerin başarısını
öğrenme bağlamına göre değerlendiriniz
Örnek Etkinlik Planı
• ADI: DUYGULARIM VE
DÜŞÜNCELERİM EL ELE
• DERS : SOSYAL BİLGİLER
• SINIF : 4YAKLAŞIK SÜRE :
30 DAKİKA ÖĞRENME ALANI : BİREY VE KİMLİKÜNİTE : HERKESİN BİR KİMLİĞİ VARTEMEL
BECERİLER : Karar verme, eleştirel düşünme, empati
• KAZANIMLAR : Duyguları ve
düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder
Farklı
durumlara ait farklı duygu ve düşüncelerini ifade eder
• MATERYALLER : Kağıt,
kalem
• KAYNAK : Serdar
Erkan,(1997) Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri, İlk ve Orta Öğretim İçin,
Ankara: Pegem Yayınları, Kudret Eren Yavuz (2002), Duygusal Zeka Gelişimi, Ankara:Ceceli Okulları
Yayınları
Süreç
• 1
Öğrencilere
ekte verilen “Çalışma Kağıdı” nı dağıtın
• 2
Öğrencilerden
çalışma kağıdında verilen her bir durum ile karşılaştıklarında yaşayacakları
duyguyu boş bırakılan yerlere yazmalarını isteyin
• 3
Öğrencilerden
çalışma kağıtlarını doldurduktan sonra verdikleri cevapları, sınıfta
paylaşmalarını isteyin
• 4
Aşağıdakilere benzer soruları sınıfa
yönelterek grup etkileşimini başlatın
Öğrencilerin
soruları sözlü olarak cevaplamalarını isteyin
Duygularınız
durumdan duruma değişti mi?Aynı durumda her birimiz aynı duyguları mı
yaşarız?Yaşadığımız bir duygu sonrası, durum hakkında daha fazla bilgi sahibi
olduktan sonra duygularımız da değişmeler olur mu?Arkadaşlarınızın
farklı düşüncelere sahip olması sizi nasıl etkiledi?Olaylarda yer alan
kişilerin yerinde siz olsaydınız ne hissederdiniz?
Öğretmen, öğrencileri
değerlendirirken şu durumlara dikkat edecektir
• Duygularını doğru ifade
edebiliyor mu?
• Durumlara göre
duygularının değiştiğini fark edebiliyor mu?
• Durumlara göre
duygularının değişmesinin sebeplerini açıklayabiliyor mu?
ÇALIŞMA KAĞIDI
• Aşağıdaki olaylar ile
karşılaştığınızda neler hissettiğinizi boş bırakılan yerlere yazınız:
• Bisikletine binip sokağa
çıktın
Bu
sırada bir başka çocuk sana “Hey! o benim bisikletim, getir onu buraya”
diye bağırdı
Neler
hissederdin?
• 











































• Sonra durdun ve çocuğa
bisikletin sana ait olduğunu söyledin
Yakından
bakmasına izin verdin
Çocuk,
“ Özür dilerim benim bisikletim sanmıştım
Kaybolan
bisikletimi iki senedir biriktirdiğim parayla yeni almıştım” dedi
Neler
hissederdin?
• ……………………………………………………………
• Bisikleti çalınan çocuğun
yerinde olsaydın neler hissederdin?
• …………………………………………………………

• En yakın arkadaşların koşarken sana çarptı
Neler
hissetin?
• ……















































• Kırgın olduğun arkadaşın
koşarken sana çarptı
Neler
hissettin?
• 















































• Arkadaşlarından biri sana
sormadan kitabını aldı
Neler
hissettin?
Öğretim Materyali Hazırlama
İlkeleri
1
“
Öğretim materyali basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır: Hazırlanacak öğretim
materyali konuyu basitleştirebilen, öğrenci için anlaşılmasını kolaylaştıran ve
gereksiz bilgilerle donanık olmayan bir özellik taşımalıdır
Materyal
fazla ayrıntılı olursa, öğrencilerin belleklerinde anlamlı kodlamaları güçleşir
”
Öğretilecek konular mümkün
olduğunca basite indirgenmelidir
Bunun
için sade bir anlatımın yanında bazı kodlamalardan, formüllerden
yararlanılabilir
Bir
köydeki cami cemaatine her sene bayram namazındaki tekbirlerin alınışını uzun
uzun anlatmak yerine bir defa ‘iki salla bir bağla, üç salla bir yolla’
formülünü öğretmek daha verimli bir metod olacaktır
Öğrencilere
de ders anlatırken bu tür formüller kullanılmalıdır
Mesela
dört büyük meleğin isimleri ‘CAMİ’ akroktisiyle
anlatılabilir:
Cebrail
Azrail
Mikail
İsrafil
2
“
Öğretim materyali dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve
hazırlanmalıdır: Dersin hedeflerini desteklemeyen bir materyal, her ne kadar
iyi hazırlanmış olsa bile öğretimsel etkinliği düşük olacaktır
Çünkü
her derste kazandırılması amaçlanan ve önceden spesifik olarak belirlenmiş
hedeflerin öğrenciye kazandırılması için, öğretimsel etkinlikler tasarlanır ve
uygulanır
Öğretim
etkinlikleri içinde yer alan öğretim materyallerinin geliştirilip kullanılması
da hedef davranışlara göre belirlenir
Örneğin
hedefler uygulama düzeyinde ise, öğretim materyali de öğrenciye uygulama yapma
fırsatı sunabilmelidir
”
Önemli olan namaz kılmanın
teorik bilgisine sahip olmak değil namaz kılabilmektir
Bu
nedenle namaz konusu işlenirken tepegöz, Powerpoint, video gibi teknolojilerin
kullanılmasının yanı sıra bizzat uygulama da yaptırılmalıdır
Bizim
hedefimiz namaz kılmayı öğretmektir
Bu
da uygulama olmadan tam manasıyla gerçekleştirilemez
3
“
Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve
özet bilgilerle donatılmalıdır: Öğretim materyallerinin bütün içeriğin
öğrenciye aktarılması amacıyla değil, içeriğin önemli ve ana temalarının
öğrenciye sunulmasında kullanılması en etkin yaklaşımdır
Bu
yüzden hazırlanacak materyaller konunun ana hatlarını sunan, anlaşılması güç
olabilecek konuları açıklayan, içeriği soyuttan somuta taşıyabilen ve
görsel-işitsel özellikler kullanarak anlaşılmayı kolaylaştıran türden olmalıdır
” Mesela namaz konusunun şekiller, şemalar,
resimler ile anlatılması öğretmenin soyut ve sözel olarak anlatmasından daha
etkilidir
”
Anlatılacak konular
tamamıyla materyale aktarılıp laf kalabalığı yapılmamalıdır
Materyalde
anahtar kelimeler, semboller, konunun ana hatları ve başlıklar yer almalıdır
Mesela
namazın nasıl kılınacağını sözlü olarak öğretmen ifade etmelidir
Materyalde
ise namazın rükünleri resimlerle aktarılmalıdır
4
“Öğretim
materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim, grafik, renk vb
) materyalin önemli noktalarını vurgulamak
amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır: Görsel-işitsel
özelliklerin, öğrencinin dikkatini çekmede ve öğrenciyi güdülemede etkin olduğu
bir gerçektir
Ancak
amaca hizmet etmeyen ve gereğinden fazla kullanılan görsel-işitsel öğeler,
öğrenci dikkatini dağıtabilir ve öğrenme güdüsünü yok edebilir
Örneğin
Powerpoint’te hazırlanmış bir sunumda, öğrencilerin dikkatini sunuma çekmek
için, ilk sayfada ses kullanımı bu amaca hizmet edebilir
Ancak
sunumun her aşamasında aynı sesin kullanılması artık öğrencinin dikkatini çekme
özelliğini kaybedip, öğrenci için bıktırıcı ve dikkatini dağıtıcı olabilir
Öğretim
ortamında tasarlanan her türlü etkinlik öğretimsel nitelikte olmalı ve
öğretimsel değeri olmayan hiçbir etkinlik öğretim ortamında yer almamalıdır
5
Öğretim
materyalinde kullanılan yazılı metinler ve görsel-işitsel öğeler, öğrencinin
pedagojik özeliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık
göstermelidir: Öğretim materyallerinin öğretim ortamındaki işlevlerinden biri
de öğrencinin gerçek hayatıyla öğretim ortamı arasında bir köprü
kurabilmektir
Bu
yüzden öğretim materyalinin içerdiği her türlü görsel-işitsel öğe öğrencinin
yakın çevresinde görebildiği ve anlamlaştırabildiği gerçek nesneleri
yansıtmalıdır
Ayrıca,
materyal öğrencinin bilişsel, fiziksel, sosyal ve duyuşsal hazır bulunuşluk
düzeyine uygun olmalıdır
6
Öğretim
materyali öğrenciye alıştırma ve uygulama imkânı sağlamalıdır: Öğrenciler için
en etkin öğrenme ortamları öğrencilerin aktif olduğu ortamlardır
Öğrenci
için, öğrenme ortamındaki etkinliklere katıldığı ölçüde kalıcı izli öğrenme
gerçekleşir
” Mesela Powerpoint sunumu öğrencinin kendi kendine
kullanabileceği, sayfalar arasında dolaşıp konu ile ilgili test, bulmaca vs
çözebileceği
bir şekilde hazırlanmalıdır
7
Öğretim
materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır: Hazırlanan öğretim
materyalinin gerçeğe uygunluğu sağlanmalıdır
Mümkünse
gerçek hayatı en iyi sınıf ortamına taşıyabilecek materyallerin seçilmesi
gerekir
Öğretim
ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı gerçek hayatı sınıf ortamına
taşıyabilmektir
Ancak
gerçek hayata ulaşılamadığı durumlarda en yakın modeller seçilmelidir
” Mesela tesbih, takke, misvak, cami maketi
vs
sınıfa
getirilebilir
8
“Öğretim
materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır: Kullanılacak
her türlü materyal, bütün öğrencilerin kullanabileceği ve yararlanabileceği
türden olmalıdır
Öğretimsel
materyallerin kullanımı bazı öğrencilerin sahip olabileceği özel özelliklerin
değil, her öğrencide bulunulduğuna inanılan ortak yeteneklerin ve özelliklerin
kullanılmasını gerektirmelidir
Örneğin
bir bilgisayar yazılımı öğretim materyali olarak kullanılacak ise bütün
öğrencilerin yazılımı kullanmaları için gerekli bilgisayar bilgisine ve
becerisine sahip olması gerekir
Aksi
takdirde, böyle bir materyal sadece bilgisayar kullanma becerisine sahip olan
öğrenciler için etkin olacaktır
9
Materyaller
sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de
kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır: Öğretim ortamında kullanılacak her
türlü materyalin mümkün olduğu ölçüde öğrencinin, öğretmenin rehberliği olmadan
da kullanabileceği şekilde tasarlanması ve geliştirilmesi gerekir
Kullanımı
çok karmaşık olan öğretim materyalleri öğrenciyi öğrenme ortamında pasif
kılabileceği gibi, öğretim ortamını da öğretmen merkezli hale getirebilir
Bunun
sonucunda öğretim materyalinin öğrencinin yaratıcılık, problem çözme ve
analitik düşünme gibi eğitimde çok kritik kabul ettiğimiz özelliklerini
geliştirmesi beklenemez
10
Zaman
içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık
kullanımlarda zarar görmemelidir: Öğrenme ortamında, öğrencilerin farklı
öğrenme hızlarına sahip oldukları bir gerçektir
Bazı
öğrenciler, konuyu anlayabilmek için daha fazla örneğe ve tekrara ihtiyaç
duyabilirler
Bu
yüzden, öğretim materyali öğrencinin ihtiyacına paralel olarak farklı
zamanlarda ve sürelerde kullanılabilecek özellikte olmalıdır
11
Hazırlanan
öğretim materyalleri gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve
güncelleştirilebilir olmalıdır: Günümüzde hızla gelişen teknoloji ve gelişen
bilgi birikimi eğitimsel içeriklerin ve öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarının da
hızla değişmesine neden olmaktadır
Eğitim ortamının gerçek hayatla tutarlılık
göstermesini sağlamak ve öğrencinin ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için,
kullanılan materyallerin içeriğinin mutlaka gerçek ve en güncel bilgileri
içermesi gerekir
Bu
yüzden, öğretim materyalleri, içerikte meydana gelen yenilikleri ve gelişimleri
yansıtabilen türde ve güncelleştirilebilir yapıda olmalıdır
Güncelleştirilmesi
mümkün olmayan materyallerin, öğretimsel etkinliğini zamanla kaybetmesi
kaçınılmazdır
”
Öğretim-Strateji Yöntem ve Tekniklerinin Etkili Kullanılması:
• Strateji- yöntem ve
teknikleri seçerken öğretmen özellikleri, öğrencilerin öğrenme stilleri, hazır
bulunuşlukları, kazanımlar, içerik, zaman, fiziksel ve ekonomik olanaklar ile
sınıf mevcudu göz önüne alınmalıdır
Öğretme stratejileri genelde
üç ana grupta toplanmaktadır
Bunlar;
• Sunuş yoluyla öğretme
stratejisi
• Buluş yoluyla
öğretme stratejisi
• Araştırma yoluyla öğretme
stratejisi
Günümüzde ek olarak ,
• Yeni yaklaşımlar söz
konusudur
Bunlar
Oluşturmacılık(Yapılandırmacılık), çoklu zeka, beyin temelli öğrenme vb
Öğretme yöntemleri
Örnekleri;
• Anlatım
• Tartışma
• Örnek olay
• Gösterip yaptırma
• Problem çözme
• Bireysel çalışma
Grupla öğretim teknikleri;
Beyin fırtınası
• Gösteri
• Soru-cevap
• Rol yapma
• Drama
• Yaratıcı drama
• Benzetim
• İkili ve grup çalışmaları
• Mikro öğretim
• Gözlemleme,
betimleme, değerlendirme
• Yazılı ve sözü olarak
dönüt sağlama
• Eğitsel oyunlar
Bireysel öğretim
teknikleri;
• Bireyselleştirilmiş
öğretim
• Programlı öğretim
• Bilgisayar destekli
öğretim
• Ders planlarında farklı
biçimler olmasına karşın temel süreçler değişmemektedir
• Bu süreçler
• Hazırlık aşaması,
• Sunu/ geliştirme aşaması
• Sonuç/ değerlendirme
aşamalarıdır
Etkinlikler:
• Kazanımları
gerçekleştirmek amacıyla belli teknik ve yöntemlere göre düzenlenen davranışlar
bütünüdür
• Etkinlikler genel olarak
sınıf/okul içi ve Okul dışı etkinlikler olarak gruplanabilir
• Bir dersin planlanışı
sürecinde kimi etkinlikler giriş etkinlikleri, kimi etkinlikler geliştirme
etkinlikler geliştirme etkinlikleri kimisi de sonlandırma etkinlikleri olarak
yer alırlar
Etkinlik Planı Aşamaları
• Biçimsel Bölüm,
• Süreç Bölümü
• Değerlendirme
aşamalarından oluşur
Biçimsel Bölüm
• DERS
• SINIF
• YAKLAŞIK SÜRE
• ÖĞRENME ALANI
• TEMA(ÜNİTE)
• TEMEL BECERİLER
• KAZANIMLAR
• Strateji- Yöntem-teknikle
ilişkisi
• MATERYALLER
• KAYNAKLAR
Süreç Bölümü
• Etkinliğin başlangıç ve
gelişme aşamalarını içerir
Bu
süreçte öğretmen başlangıçta etkinliğin sağlıklı yürümesini sağlayıcı açık ve anlaşılır yönergeler
vermeli, öğrencinin dikkatini etkinliğe çekmeli ve öğrencileri güdülemelidir
Eğer
gerekli ise ön bilgileri de harekete geçirmelidir
Geliştirme
bölümünde seçilen tekniklere uygun olarak öğrencilerin etkinliğe aktif katılımı
sağlanmalıdır
Etkinleri
öğrenciler kendileri yapmalıdır
Değerlendirme Bölümü:
Yapılan etkinliğe yönelik
olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır
Bu
aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir
Yapılan etkinliğe yönelik
olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır
Bu
aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir
Yapılan etkinliğe yönelik
olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır
Bu
aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir
Sınıf içi etkinlikler
uygulanırken öğretmenlerden beklenenler şunlardır:
• Öğrenci özerkliğini ve
girişimlerini destekleyiniz
• Öğretimde çeşitli ortam
ve materyallerin yanı sıra verileri ve birincil bilgi kaynaklarını kullanınız
• Bir öğrenme görevini
oluştururken gerçek yaşamda karşılaşılan düzeyde karmaşık olmasına dikkat
ediniz
• Bir öğrenme görevi
oluştururken doğrudan parçalara ayırmak yerine öncelikle bütüncül olarak
tasarlayınız
• Öğrenci tepkilerine göre
dersi yönlendiriniz
• Gerekli olduğunda öğretim
stratejilerini ve içeriği değiştiriniz
• Öğrencilerin ilgilerini
çekecek sorunlar ortaya atınız
• Öğrencilerin hem sizinle
hem diğer öğrencilerle etkileşimini destekleyiniz
• Öğrencilere bir soru
yönelttiğinizde olası bir yanıt üzerinde düşünmeleri için yeterince bekleme
süresi tanıyınız
• Öğrencilere sunulan
bilgiler arasında bağlantı kurabilmeleri ve çeşitli görüşleri birbirleriye
karşılaştırabilmeleri için zaman veriniz
• Öğrencilerin başarısını
öğrenme bağlamına göre değerlendiriniz
Örnek Etkinlik Planı
• ADI: DUYGULARIM VE
DÜŞÜNCELERİM EL ELE
• DERS : SOSYAL BİLGİLER
• SINIF : 4YAKLAŞIK SÜRE :
30 DAKİKA ÖĞRENME ALANI : BİREY VE KİMLİKÜNİTE : HERKESİN BİR KİMLİĞİ VARTEMEL
BECERİLER : Karar verme, eleştirel düşünme, empati
• KAZANIMLAR : Duyguları ve
düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder
Farklı
durumlara ait farklı duygu ve düşüncelerini ifade eder
• MATERYALLER : Kağıt,
kalem
• KAYNAK : Serdar
Erkan,(1997) Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri, İlk ve Orta Öğretim İçin,
Ankara: Pegem Yayınları, Kudret Eren Yavuz (2002), Duygusal Zeka Gelişimi, Ankara:Ceceli Okulları
Yayınları
Süreç
• 1
Öğrencilere
ekte verilen “Çalışma Kağıdı” nı dağıtın
• 2
Öğrencilerden
çalışma kağıdında verilen her bir durum ile karşılaştıklarında yaşayacakları
duyguyu boş bırakılan yerlere yazmalarını isteyin
• 3
Öğrencilerden
çalışma kağıtlarını doldurduktan sonra verdikleri cevapları, sınıfta
paylaşmalarını isteyin
• 4
Aşağıdakilere benzer soruları sınıfa
yönelterek grup etkileşimini başlatın
Öğrencilerin
soruları sözlü olarak cevaplamalarını isteyin
Duygularınız
durumdan duruma değişti mi?Aynı durumda her birimiz aynı duyguları mı
yaşarız?Yaşadığımız bir duygu sonrası, durum hakkında daha fazla bilgi sahibi
olduktan sonra duygularımız da değişmeler olur mu?Arkadaşlarınızın
farklı düşüncelere sahip olması sizi nasıl etkiledi?Olaylarda yer alan
kişilerin yerinde siz olsaydınız ne hissederdiniz?
Öğretmen, öğrencileri
değerlendirirken şu durumlara dikkat edecektir
• Duygularını doğru ifade
edebiliyor mu?
• Durumlara göre
duygularının değiştiğini fark edebiliyor mu?
• Durumlara göre
duygularının değişmesinin sebeplerini açıklayabiliyor mu?
ÇALIŞMA KAĞIDI
• Aşağıdaki olaylar ile
karşılaştığınızda neler hissettiğinizi boş bırakılan yerlere yazınız:
• Bisikletine binip sokağa
çıktın
Bu
sırada bir başka çocuk sana “Hey! o benim bisikletim, getir onu buraya”
diye bağırdı
Neler
hissederdin?
• 











































• Sonra durdun ve çocuğa
bisikletin sana ait olduğunu söyledin
Yakından
bakmasına izin verdin
Çocuk,
“ Özür dilerim benim bisikletim sanmıştım
Kaybolan
bisikletimi iki senedir biriktirdiğim parayla yeni almıştım” dedi
Neler
hissederdin?
• ……………………………………………………………
• Bisikleti çalınan çocuğun
yerinde olsaydın neler hissederdin?
• …………………………………………………………

• En yakın arkadaşın
koşarken sana çarptı
Neler
hissetin?
• ……















































• Kırgın olduğun arkadaşın
koşarken sana çarptı
Neler
hissettin?
• 















































• Arkadaşlarından biri sana
sormadan kitabını aldı
Neler
hissettin?
Öğretim Materyali Hazırlama
İlkeleri
1
“
Öğretim materyali basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır: Hazırlanacak öğretim
materyali konuyu basitleştirebilen, öğrenci için anlaşılmasını kolaylaştıran ve
gereksiz bilgilerle donanık olmayan bir özellik taşımalıdır
Materyal
fazla ayrıntılı olursa, öğrencilerin belleklerinde anlamlı kodlamaları güçleşir
”
Öğretilecek konular mümkün
olduğunca basite indirgenmelidir
Bunun
için sade bir anlatımın yanında bazı kodlamalardan, formüllerden
yararlanılabilir
Bir
köydeki cami cemaatine her sene bayram namazındaki tekbirlerin alınışını uzun
uzun anlatmak yerine bir defa ‘iki salla bir bağla, üç salla bir yolla’
formülünü öğretmek daha verimli bir metod olacaktır
Öğrencilere
de ders anlatırken bu tür formüller kullanılmalıdır
Mesela
dört büyük meleğin isimleri ‘CAMİ’ akrostişiyle
anlatılabilir:
Cebrail
Azrail
Mikail
İsrafil
2
“
Öğretim materyali dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve
hazırlanmalıdır: Dersin hedeflerini desteklemeyen bir materyal, her ne kadar
iyi hazırlanmış olsa bile öğretimsel etkinliği düşük olacaktır
Çünkü
her derste kazandırılması amaçlanan ve önceden spesifik olarak belirlenmiş
hedeflerin öğrenciye kazandırılması için, öğretimsel etkinlikler tasarlanır ve
uygulanır
Öğretim
etkinlikleri içinde yer alan öğretim materyallerinin geliştirilip kullanılması
da hedef davranışlara göre belirlenir
Örneğin
hedefler uygulama düzeyinde ise, öğretim materyali de öğrenciye uygulama yapma
fırsatı sunabilmelidir
”
Önemli olan namaz kılmanın
teorik bilgisine sahip olmak değil namaz kılabilmektir
Bu
nedenle namaz konusu işlenirken tepegöz, Powerpoint, video gibi teknolojilerin
kullanılmasının yanı sıra bizzat uygulama da yaptırılmalıdır
Bizim
hedefimiz namaz kılmayı öğretmektir
Bu
da uygulama olmadan tam manasıyla gerçekleştirilemez
3
“
Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve
özet bilgilerle donatılmalıdır: Öğretim materyallerinin bütün içeriğin
öğrenciye aktarılması amacıyla değil, içeriğin önemli ve ana temalarının
öğrenciye sunulmasında kullanılması en etkin yaklaşımdır
Bu
yüzden hazırlanacak materyaller konunun ana hatlarını sunan, anlaşılması güç
olabilecek konuları açıklayan, içeriği soyuttan somuta taşıyabilen ve
görsel-işitsel özellikler kullanarak anlaşılmayı kolaylaştıran türden olmalıdır
” Mesela namaz konusunun şekiller, şemalar,
resimler ile anlatılması öğretmenin soyut ve sözel olarak anlatmasından daha
etkilidir
”
Anlatılacak konular
tamamıyla materyale aktarılıp laf kalabalığı yapılmamalıdır
Materyalde
anahtar kelimeler, semboller, konunun ana hatları ve başlıklar yer almalıdır
Mesela
namazın nasıl kılınacağını sözlü olarak öğretmen ifade etmelidir
Materyalde
ise namazın rükünleri resimlerle aktarılmalıdır
4
“Öğretim
materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim, grafik, renk vb
) materyalin önemli noktalarını vurgulamak
amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır: Görsel-işitsel
özelliklerin, öğrencinin dikkatini çekmede ve öğrenciyi güdülemede etkin olduğu
bir gerçektir
Ancak
amaca hizmet etmeyen ve gereğinden fazla kullanılan görsel-işitsel öğeler,
öğrenci dikkatini dağıtabilir ve öğrenme güdüsünü yok edebilir
Örneğin
Powerpoint’te hazırlanmış bir sunumda, öğrencilerin dikkatini sunuma çekmek
için, ilk sayfada ses kullanımı bu amaca hizmet edebilir
Ancak
sunumun her aşamasında aynı sesin kullanılması artık öğrencinin dikkatini çekme
özelliğini kaybedip, öğrenci için bıktırıcı ve dikkatini dağıtıcı olabilir
Öğretim
ortamında tasarlanan her türlü etkinlik öğretimsel nitelikte olmalı ve
öğretimsel değeri olmayan hiçbir etkinlik öğretim ortamında yer almamalıdır
5
Öğretim
materyalinde kullanılan yazılı metinler ve görsel-işitsel öğeler, öğrencinin
pedagojik özeliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık
göstermelidir: Öğretim materyallerinin öğretim ortamındaki işlevlerinden biri
de öğrencinin gerçek hayatıyla öğretim ortamı arasında bir köprü
kurabilmektir
Bu
yüzden öğretim materyalinin içerdiği her türlü görsel-işitsel öğe öğrencinin
yakın çevresinde görebildiği ve anlamlaştırabildiği gerçek nesneleri
yansıtmalıdır
Ayrıca,
materyal öğrencinin bilişsel, fiziksel, sosyal ve duyuşsal hazır bulunuşluk
düzeyine uygun olmalıdır
6
Öğretim
materyali öğrenciye alıştırma ve uygulama imkânı sağlamalıdır: Öğrenciler için
en etkin öğrenme ortamları öğrencilerin aktif olduğu ortamlardır
Öğrenci
için, öğrenme ortamındaki etkinliklere katıldığı ölçüde kalıcı izli öğrenme
gerçekleşir
” Mesela Powerpoint sunumu öğrencinin kendi kendine
kullanabileceği, sayfalar arasında dolaşıp konu ile ilgili test, bulmaca vs
çözebileceği
bir şekilde hazırlanmalıdır
7
Öğretim
materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır: Hazırlanan öğretim
materyalinin gerçeğe uygunluğu sağlanmalıdır
Mümkünse
gerçek hayatı en iyi sınıf ortamına taşıyabilecek materyallerin seçilmesi
gerekir
Öğretim
ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı gerçek hayatı sınıf ortamına
taşıyabilmektir
Ancak
gerçek hayata ulaşılamadığı durumlarda en yakın modeller seçilmelidir
” Mesela tesbih, takke, misvak, cami maketi
vs
sınıfa
getirilebilir
8
“Öğretim
materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır: Kullanılacak
her türlü materyal, bütün öğrencilerin kullanabileceği ve yararlanabileceği
türden olmalıdır
Öğretimsel
materyallerin kullanımı bazı öğrencilerin sahip olabileceği özel özelliklerin
değil, her öğrencide bulunulduğuna inanılan ortak yeteneklerin ve özelliklerin
kullanılmasını gerektirmelidir
Örneğin
bir bilgisayar yazılımı öğretim materyali olarak kullanılacak ise bütün
öğrencilerin yazılımı kullanmaları için gerekli bilgisayar bilgisine ve
becerisine sahip olması gerekir
Aksi
takdirde, böyle bir materyal sadece bilgisayar kullanma becerisine sahip olan
öğrenciler için etkin olacaktır
9
Materyaller
sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de
kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır: Öğretim ortamında kullanılacak her
türlü materyalin mümkün olduğu ölçüde öğrencinin, öğretmenin rehberliği olmadan
da kullanabileceği şekilde tasarlanması ve geliştirilmesi gerekir
Kullanımı
çok karmaşık olan öğretim materyalleri öğrenciyi öğrenme ortamında pasif
kılabileceği gibi, öğretim ortamını da öğretmen merkezli hale getirebilir
Bunun
sonucunda öğretim materyalinin öğrencinin yaratıcılık, problem çözme ve
analitik düşünme gibi eğitimde çok kritik kabul ettiğimiz özelliklerini
geliştirmesi beklenemez
10
Zaman
içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık
kullanımlarda zarar görmemelidir: Öğrenme ortamında, öğrencilerin farklı
öğrenme hızlarına sahip oldukları bir gerçektir
Bazı
öğrenciler, konuyu anlayabilmek için daha fazla örneğe ve tekrara ihtiyaç
duyabilirler
Bu
yüzden, öğretim materyali öğrencinin ihtiyacına paralel olarak farklı
zamanlarda ve sürelerde kullanılabilecek özellikte olmalıdır
11
Hazırlanan
öğretim materyalleri gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve
güncelleştirilebilir olmalıdır: Günümüzde hızla gelişen teknoloji ve gelişen
bilgi birikimi eğitimsel içeriklerin ve öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarının da
hızla değişmesine neden olmaktadır
Eğitim ortamının gerçek hayatla tutarlılık
göstermesini sağlamak ve öğrencinin ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için,
kullanılan materyallerin içeriğinin mutlaka gerçek ve en güncel bilgileri
içermesi gerekir
Bu
yüzden, öğretim materyalleri, içerikte meydana gelen yenilikleri ve gelişimleri
yansıtabilen türde ve güncelleştirilebilir yapıda olmalıdır
Güncelleştirilmesi
mümkün olmayan materyallerin, öğretimsel etkinliğini zamanla kaybetmesi
kaçınılmazdır
”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder